Letterlijk vertalen?

Wat is belangrijker bij het vertalen van de Bijbel: zo letterlijk mogelijk de brontekst (uit het Grieks, Aramees of Hebreeuws) vertalen of kiezen voor een vertaling die makkelijker te lezen en te begrijpen is? De laatste optie brengt meer interpretatie mee van de vertaler.

De Nieuwe Bijbelvertaling in het Nederlands van 2004 heeft gekozen voor een middenweg (als polderland natuurlijk zeer begrijpelijk); dicht bij de brontekst blijven, maar ook in hedendaagse taal vertalen, zodat jonge generaties het ook goed kunnen begrijpen. Hieronder heb ik een stukje uit de brief aan de Fillipenzen geplakt. Deze tekst heeft connectie met een eerdere blog over God’s koninkrijk – hier en nu. De apostel Paulus legt uit dat hij menselijkerwijs veel heeft om trots op te zijn. Maar hij zegt daarna:

“Maar wat voor mij winst was, ben ik omwille van Christus als verlies gaan beschouwen. Sterker nog, alles beschouw ik als verlies. Het kennen van Christus Jezus, mijn Heer, overtreft immers alles. Omwille van hem heb ik alles prijsgegeven; ik heb alles als afval weggegooid. Ik wilde Christus winnen en één met hem zijn – niet door mijn eigen rechtvaardigheid omdat ik de wet naleef, maar door die van God, de rechtvaardigheid die er is door het geloof in Christus.

Ik wil Christus kennen en de kracht van zijn opstanding ervaren, ik wil delen in zijn lijden en aan hem gelijk worden in zijn dood, in de hoop misschien ook zelf uit de dood op te staan.“

Een andere vertaling die Dineke en ik soms lezen heet The Message. Het is een vertaling van de Bijbel door de theoloog Eugene Peterson. Hij heeft er voor gekozen om in zeer hedendaags Engels te vertalen. (Voor veel jonge Engelstaligen is het alweer wat gedateerd!) Vaak helpt deze vertaling ons het zelfde stuk uit de Bijbel op een nieuwe manier te lezen. Soms wordt de boodschap (the message) daardoor een stuk helderder. Hieronder heb ik hetzelfde stukje in die vertaling geschreven.

“The very credentials these people are waving around as something special, I’m tearing up and throwing out with the trash – along with everything else I used to take credit for. And why? Because of Christ. Yes, all the things I once thought were so important are gone from my life. Compared to the high privilege of knowing Christ Jesus as my Master, firsthand, everything I once thought I had going for me is insignificant – dog dung. I’ve dumped it all in the trash so that I could embrace Christ and be embraced by him. I didn’t want some petty, inferior brand of righteousness that comes from keeping a list of rules when I could get the robust kind that comes from trusting Christ – God’s righteousness.

I gave up all that inferior stuff so I could know Christ personally, experience his resurrection power, be a partner in his suffering, and go all the way with him to death itself. If there was any way to get in on the resurrection from the dead, I wanted to do it.“

Ik denk dat een vertaling die de moeite neemt om zo helder mogelijk de boodschap te communiceren van God’s Liefde in Jezus het leven van mensen soms meer kan raken en veranderen dan de keuze om zo letterlijk mogelijk te vertalen. Het is natuurlijk niet helemaal zo simpel. Maar een terechte vraag is: willen we een tekst naar mensen communiceren of willen we de boodschap van het evangelie communiceren?